नेपालका राणा प्रधानमन्त्री
बालनरसिंह कुँवर र
रक्षा कुमारी का जेठा सुपुत्र जंगबहादुर राणा
जङ्गबहादुर राणा
- जङ्गबहादुर राणा
बालनरसिंह कुँवर रक्षा कुमारीका जेठा छोरा हुन्
- उनको बाल्यकालको नाम वीरनरसिंह हो
- नेपालमा 104 वषिर्य राणा शासनको सुरुवात पनि यिनैले गरेका थिए
- यिनी कोतपर्व पछाडि नेपालका प्रधानमन्त्री भएका थिए
- कोतपर्व के हो भनेर
भन्नुपर्दा चाहिँ रानी राज्यलक्ष्मी का
विश्वासपात्र गगन सिंहको विक्रमसंवत् 1903 भाद्र 31 गते भएको हत्यारा पत्ता लगाउन कोतमा भेला आयोजना भएकोमा जंगबहादुरले
फत्तेजंग चौतारिया, अभिमान सिंह बस्नेत लगायतका 40 जनाको हत्या गरे, यो नै कोत
पर्व हो
- कोतपर्व विक्रमसंवत् 1903 असोज 2 गते भएको थियो
- कोतपर्व पछि जंगबहादुर
राणालाई मार्ने अर्को षड्यन्त्र बन्यो
- विक्रमसंवत् 1903 कात्तिक 12 गते फेरिपनि जंगबहादुरलाई मार्ने योजना बनाइयो
- सो सूचना विजयराज ले दिएपश्चात जङ्गबहादुर राणाले वीरध्वज लगायतको हत्या
गरे, यसलाई भण्डारखाल
पर्व भनियो
- विक्रम संवत 1906 /1907 तिर जङ्गबहादुर राणा बेलायत घुम्न गएका थिए, उनी बेलायत घुम्न गएको बेला उनले बमबहादुर राणालाई प्रधानमन्त्री बनाएर गएका थिए र 1907 मा फर्किएपछि विक्रम संवत 1933 सम्म जङ्गबहादुरले नै शासन गरे
रणोद्दीप सिंह
·
रणोद्दीप सिंह
जंगबहादुरका भाइ हुन्
·
जंगबहादुरको
विक्रम संवत् 1933 माघ 31 गते
रौतहटमा निधन भएपछि यिनले विक्रम
संवत् 1933 देखि 1942 सम्म शासन चलाए
·
कर्मचारीलाई ऋण
दिने तेजारथ अड्डा को स्थापना तथा पञ्चाङ्ग पात्रो को प्रकाशन को पाला देखि हुन
थालेको हो
·
यिनको शासनकालमा 38 सालको पर्व भयो
·
2038
सालमा
रणोद्दीप सिंह र उनका भाई धिर शमशेरलाई
मार्ने योजना नरेन्द्र विक्रम शाहले
बनाए तर नरेन्द्रविक्रम शाह योजना असफल भयो र
नरेन्द्र विक्रम शाहलाई चुनारको जेलमा राखियो
·
विक्रम संवत् 1941 सालमा धिर शमशेरको
माछाको काँडा अड्किएर मृत्यु भयो
·
धिर शमशेर राणा हरुमा शमशेर
लेख्ने पहिलो व्यक्ति थिए
·
धिर शमशेर17 भाइ छोराहरू थिए, यी भाइहरुले आफ्नो
बाबुको मृत्यु पश्चात आफ्नो हातमा सत्ता ल्याउनको लागि थुप्रै प्रयासहरु गरे
·
र अन्त्यमा
परिणामस्वरूप आफ्नो हातमा शासन ल्याउनको लागि विक्रमसंवत् 1942 यिनीहरूले आफ्नै
काका रणोद्दीप सिंहको हत्या गरे,
र उक्त हत्याकाण्डलाई 42 सालको पर्व भनेर
पनि चिनिन्छ, यो हत्याकाण्ड पश्चात धिर शमशेरका 17 भाइमध्ये 5 भाइहरू फरक-फरक समयमा गरि प्रधानमन्त्री भए
वीरशमशेर
·
वीरशमशेर माछाको
काँडा अड्केर मृत्यु भएका बाबु धिर शमशेर का छोरा हुन्
·
उनले विक्रमसंवत् 1942 देखि 1958 सम्म प्रधानमन्त्री भएर शासन चलाए
·
वीर अस्पताल, लाल दरबार, सेतो दरबार, र घन्टाघर बनाएका
थिए
·
वीरशमशेर विदेशी बैंकमा खाता खोल्ने पहिलो
नेपाली थिए, त्यस्तै उनी मोटर चढ्ने पनि पहिलो नेपाली हुन्
·
त्यस्तै जबरा अर्थात् जङ्गबहादुर राणा लेख्न
सुरु गरेका पनि उनी पहिलो हुन् वा भनौं जबरा लेख्न सुरु गराएका ने उनैले हो
·
-देव शमशेर वीरशमशेर काइला छोरा थिए,
यिनी अरु भन्दा अलि बढी हुँदा उदारवादी एवं
सुधारवादी राणा प्रधानमन्त्री भनेर चिनिन्थे
·
- उनका भाइहरू यिनको कार्यशैलीबाट डराए, यिनको सुधारहरु देखि
सहेनन
र उनलाई सत्ताबाट हटाउन विभिन्न प्रयासहरु
गरिरहे फलस्वरूप देवशमशेर 114
दिन मात्र प्रधानमन्त्री पदमा रहे
·
कार्यालय समय 10 बजेदेखि 5 बजेसम्म बनाउने
प्रत्येक एकादशी र अन्य 17 दिन सार्वजनिक विदा दिने चलन देव शमशेरको
पालादेखि शुरु भएको हो
·
30
भन्दा बढी विद्यालयको स्थापना र गोरखापत्र
साप्ताहिकको प्रकाशन शुरु गरेका (विक्रमसंवत् 1958 बैशाख 24 गते सोमबारबाट)
·
12
बजे तोप पड्काउने जनगुनासो संकलन गर्न सुझाव
पेटिकाको व्यवस्था गर्ने देवशमशेर पदबाट आफ्नै भाइहरूले हटाएपछि
धनकुटा गएर बसेका कारण उनलाई धनकुटे राजा पनि भनिन्छ
चन्द्र शमशेर
·
चन्द्र शमशेर धिर
शमशेर का पाँचौं सन्तान थिए
·
आफ्नो दाजु देव शमशेरको सत्ता ढलाएर विक्रमसंवत् 1958 देखि 1986 सम्म झण्डै 29 बर्ष शासन गरेका यिनी अन्य भाइहरू
भन्दा चलाख थिए
·
यिनलाई फिस्टे महाराज , मेट्रिक पास र घरको बाघ बनको
स्याल भनेर पनि चिनिन्छ
·
चन्द्रशमशेरले विक्रम संवत 1977
मा सति प्रथाको अन्त्य गरेका थिए भने
विक्रम संवत 1981
मा
दास प्रथाको अन्त्य भएको घोषणा गरेका
थिए त्यस्तै विक्रम संवत 1985
मा
त्रि-चन्द्र सैनिक अस्पतालको स्थापना गरेका थिए
·
यिनले राणाहरुलाई ABC वर्गमा विभाजन
गरेका थिए
·
खडक निशान छापको सुरुवात गरेका चन्द्रशमशेरले
अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयबाट डाक्टर अफ सिभिलको उपाधि समेत पाएका थिए
·
विक्रम संवत1968 मा फर्पिङमा
विद्युत उत्पादनकार्यको सुरुवात गरेका यिनले भारतीय विभागको
सहयोगमा वैज्ञानिक सर्भे गरेर नेपालको नक्सा तयार गरेका थिए
·
यिनको शासनकालमा
विक्रम संवत 1977 मा
कौशल अड्डाका सुब्बा कृष्णलाल अधिकारिलाई मकैको
खेती नामक पुस्तक लेखेका बापत् उक्त पुस्तकमा राणाहरुलाई घोचपेच गरेको कारण पक्राउ
गरी झण्डै 9 वर्ष जेलमा राखेका थिए, जसलाई मकै पर्व भनेर पनि चिनिन्छ
भिमशमशेर
- भिमशमशेर धिर शमशेर का सातौ सन्तान हुन्, आफ्ना दाजु चन्द्रशमशेरको
शासनकालमा 28 वर्ष
नेपालको प्रधानसेनापति भएका थिए र चन्द्रशमशेरले भाई भिमशमशेर लाई शासन सुम्पिदा भिमशमशेर 64 वर्ष पुगिसकेका थिए, मैले उनलाई बूढो
पाको महाराज पनि भन्ने गरिन्छ
- शुक्रबार आधा र शनिबार पुरा बिदा
दिने चलन यिनैले चलाएका हुन्
- नुन र कपासमा भन्सार माफी दिएर भीम
शमशेरले कपास खेतीको विकासमा जोड दिएका थिए
- यिनकै शासनकालमा लाइब्रेरी पर्व विक्रमसंवत् 1986/87, प्रचण्ड
गोर्खा पर्व विक्रम संवत 1988,
चर्खा पर्व विक्रम संवत 1987, वसन्त शमशेर पर्व घटेका थिए
- भीम शमशेरले विक्रमसंवत् 1986 देखि विक्रम संवत 1989 सम्म झण्डै अढाइ वर्ष
शासन गरे
जुद्धशमशेर
- विक्रम संवत 1989 देखि 2002 सम्म 13 बर्ष शासन गरेका यिनी धिर
शमशेर का 17 भाइ
छोरामध्ये पन्ध्रौं नम्बरका भाइ हुन्
- एसएलसी बोर्डको स्थापना, चिडियाखाना, कागजी मुद्रा को सुरुवात
र जन्म र मृत्यु दर्ता अड्डाको स्थापना उनैको पालामा भएको हो
- निजामती कर्मचारीलाई तथा
सैनिकलाई पेन्सनको व्यवस्था, स-साना घरेलु उद्योगलाई कर छुट गर्ने नीति पनि यिनैकोपालामा आएको हो
त्यस्तै सरकारी कोषको रकम निजी खातामा नराखी सरकारी खातामा बैंकमा राख्ने
व्यवस्था यिनैको पालादेखि भएको हो
- 13 दिनको क्रियाको प्रचलन
चलाएका यिनले पद त्याग गरेर धर्मकर्ममा लागेकोले यिनलाई राजर्षी
महाराज पनि भनिन्छ
- धनादेश को सुरुवात तथा टेलिफोनको सुरुवात गरेका यिनी आफ्नो अन्तिम समयमा
पाल्पाको अर्गलीमा गएर एकान्तबास बसेका र विक्रम संवत् 2009 मा भारतको देहरादुनमा मृत्यु
भएको थियो
पदम शमशेर
- पदम शमशेर सम्म आइपुग्दा
शासन गर्ने पालो अब धीर शमशेर छोराहरु बाट नातिमा सरेको देख्न
पाइन्छ
- पदम शमशेर, धीर शमशेरका सातौँ सन्तान भिमशमशेरका जेठा छोरा थिए
- उनले आँफुलाई म
राष्ट्रको नोकर हुँ भन्ने घोषणा गरेका थिए
- पद्मोदय हाई स्कूल र कन्या मावि स्थापना गरी नारी
शिक्षाको व्यवस्था गरेका कारण यिनलाई स्कुलका पिता भनेर उपाधि पनि दिइएको पाइन्छ
- गोरखापत्र हप्तामा तीन
पटक प्रकाशन गर्नेदेखि लिएर नेपाल खाद्य परिषदको स्थापना गरेका र
सर्वसाधारणलाई बिजुलीको व्यवस्थाका साथै रेडियो सेट राख्न पाउने व्यवस्था पनि
गरेका थिए
मोहन शमशेर
·
मोहन शमशेर, सबैभन्दा चलाख
भनेर चिनिएका चन्द्र शमशेर जेठा
छोरा थिए
·
राणा शासनका
अन्तिम प्रधानमन्त्री मोहन शमशेरले विक्रम संवत 2005 देखि 2008 सम्म सत्तामा रहे
·
मोहन शमशेर प्रधानमन्त्री हुँदा नेपालमा
राष्ट्रियताको आन्दोलनले चरम उत्कर्षको रुप लिएको थियो र नेपाली जनताको
उक्त आन्दोलनलाई मोहनशमशेर दबाउन चाहन्थे तर उनले त्यो सकेनन्
·
त्यसबेला नेपालका राजा त्रिभुवन थिए, त्रिभुवन पृथ्वी विक्रम शाहका छोरा हुन्
·
2007
सालको प्रजातन्त्र ल्याउन को लागि विशेष सहयोग
एवं समर्थन गरेकोले राजा त्रिभुवनलाई राष्ट्रपिता पनि भन्ने गरिन्छ
·
राजा त्रिभुवन
विक्रमसंवत् 2007 साल
कार्तिक 21
गते तरवार त्यागी भारतीय दूतावासको शरणमा पुगे
र 2007 साल
कार्तिक 26 गते भारत प्रस्थान गरे, विक्रम संवत 2007 साल फागुन 4 गते उनी नेपाल हगि र सोही वर्षको फागुन 7 मा प्रजातन्त्र आएको घोषणा गरे
·
यसरी अन्तिममा
प्रधानमन्त्री मोहनशमशेर बाध्य भएर प्रजातन्त्र प्रेमी जनता र राजाप्रति सहमति
गर्न विवश भएँ र उनले विक्रम संवत् 2008
साल कात्तिक 26 गते राजीनामा दिए यसरी उनी राणाशासनको अन्तिम प्रधानमन्त्री भए ।